Vì sao lãnh đạo con người luôn khó và leaders cần làm gì?
Có phải lãnh đạo con người là một nhiệm vụ “bất khả thi”? Chúng ta thường nghe rằng: “Lãnh đạo con người luôn khó.” Nhưng tại sao lại như vậy? Và nếu khó như thế, các nhà lãnh đạo xuất sắc đã làm gì để vượt qua? Để trả lời, chúng ta hãy bắt đầu từ một sự thật đơn giản: Lãnh đạo con người không phải là điều mà ai cũng có thể làm tốt, nhưng lại là kỹ năng mà ai cũng có thể học.
1. Con người không phải là một hệ thống logic
Nếu mọi người đều hành xử theo cùng một cách, lãnh đạo sẽ dễ dàng như quản lý một cỗ máy. Nhưng con người là những cá thể phức tạp, với cảm xúc, suy nghĩ, và động lực khác nhau. Mỗi cá nhân trong đội ngũ của bạn đều có những kỳ vọng và mục tiêu riêng. Steve Jobs, nhà sáng lập Apple, là một ví dụ điển hình về việc lãnh đạo qua hiểu biết sâu sắc về con người. Ông không chỉ đưa ra tầm nhìn táo bạo, mà còn có khả năng khai thác tiềm năng sáng tạo của nhân viên bằng cách thách thức họ vượt qua giới hạn bản thân. Bạn đã bao giờ tự hỏi: Tôi đã hiểu đủ về động lực và tiềm năng của từng người trong đội ngũ chưa?
2. Giao tiếp là cầu nối – và cũng là chướng ngại
Winston Churchill từng nói: “Sức mạnh của tôi nằm ở những từ ngữ.” Một nhà lãnh đạo giỏi là người có thể truyền tải thông điệp một cách rõ ràng và khích lệ đội ngũ. Tuy nhiên, đôi khi sự giao tiếp lại trở thành rào cản. Khi bạn nghĩ mình đã nói rõ ràng, nhưng đội ngũ lại hiểu theo cách khác. Lời khuyên dành cho bạn: Giao tiếp không chỉ là nói, mà còn là lắng nghe. Hãy hỏi đội ngũ của bạn: “Bạn đã hiểu đúng điều tôi muốn truyền đạt chưa?” và đảm bảo mọi người đều có cơ hội phản hồi một cách trung thực.
3. Động lực không đơn giản như “tiền và phần thưởng”
Khi Richard Branson, người sáng lập Virgin Group, nói: “Hãy đối xử với nhân viên của bạn tốt nhất có thể, và họ sẽ đối xử tốt với khách hàng của bạn,” ông không chỉ nói về lương thưởng. Branson hiểu rằng, sự công nhận và khích lệ là yếu tố then chốt để tạo động lực. Một nghiên cứu của Harvard Business Review cũng khẳng định rằng sự ghi nhận và cảm giác có giá trị có ảnh hưởng lớn hơn nhiều so với tiền bạc. Bạn đã bao giờ hỏi nhân viên của mình: Điều gì thực sự thúc đẩy họ?
4. Lãnh đạo cảm xúc – Thử thách lớn nhất của mọi leader
Nhà lãnh đạo nào cũng phải đối diện với cảm xúc – của chính mình và đội ngũ. Nhìn vào Jacinda Ardern, cựu Thủ tướng New Zealand, bạn sẽ thấy một ví dụ rõ ràng về khả năng lãnh đạo cảm xúc. Khi đối mặt với thảm kịch Christchurch, thay vì chỉ tập trung vào chính sách và hành động, bà thể hiện sự thấu cảm sâu sắc và chia sẻ nỗi đau của toàn dân tộc. Điều đó không chỉ giúp bà vượt qua khủng hoảng, mà còn tạo niềm tin mạnh mẽ cho nhân dân. Bạn có kiểm soát được cảm xúc của mình để truyền cảm hứng tích cực cho đội ngũ chưa?
5. Quyết định khó khăn – Dám đối mặt với sự không hoàn hảo
Elon Musk, người sáng lập Tesla và SpaceX, nổi tiếng với việc đưa ra những quyết định táo bạo, dù đôi khi không hoàn toàn chính xác. Tuy nhiên, điều khác biệt của Musk là ông không sợ sai. Khi gặp thất bại, Musk không chỉ học hỏi mà còn điều chỉnh chiến lược nhanh chóng. Lãnh đạo giỏi không phải là người luôn đúng, mà là người học hỏi từ sai lầm và phản ứng linh hoạt. Bạn có dám đối mặt với những quyết định khó khăn, dù biết rằng nó có thể không hoàn hảo?
Vậy, leaders cần làm gì để vượt qua những thách thức này?
1. Phát triển khả năng tự nhận thức (Self-awareness)
Trước khi lãnh đạo người khác, hãy lãnh đạo chính mình. Nelson Mandela từng nói: “Lãnh đạo là hành động trước hết bằng việc hiểu rõ chính mình và mục tiêu của mình.” Bạn hiểu bản thân mình đến đâu? Bạn có nhận thức được cách phản ứng của mình trước những tình huống căng thẳng không? Tự hỏi: Tôi có đủ tự nhận thức để điều chỉnh hành vi của mình khi cần thiết?
2. Đặt câu hỏi và lắng nghe sâu sắc (Deep Listening)
Thay vì luôn cố gắng tìm câu trả lời, hãy học cách đặt câu hỏi đúng và lắng nghe những câu chuyện đằng sau. Bill Gates từng chia sẻ: “Tôi học được nhiều hơn từ những người khác khi lắng nghe hơn là khi nói.” Hãy dành thời gian lắng nghe từng thành viên trong đội ngũ và hiểu động lực của họ. Tạo ra không gian cho đối thoại và lắng nghe sâu sắc từ trái tim.
3. Tạo ra môi trường học hỏi và thử thách
Jeff Bezos, người sáng lập Amazon, khuyến khích đội ngũ của mình luôn thử thách bản thân và không ngại sai lầm. Ông luôn nói: “Nếu bạn không sẵn sàng thử điều gì mới và thất bại, bạn sẽ không bao giờ đổi mới.” Lãnh đạo không chỉ là chỉ đạo, mà là tạo điều kiện để người khác phát triển. Bạn có đang tạo ra một môi trường khuyến khích học hỏi và thử nghiệm không?
4. Đưa ra quyết định nhanh chóng, nhưng phản ứng có chiến lược
Angela Merkel, cựu Thủ tướng Đức, nổi tiếng với phong cách lãnh đạo quyết đoán và dựa trên dữ liệu. Tuy nhiên, bà cũng hiểu rõ rằng quyết định nhanh không có nghĩa là thiếu suy xét. Sự linh hoạt và khả năng điều chỉnh chiến lược khi cần là chìa khóa để duy trì lòng tin của đội ngũ. Bạn có sẵn sàng đưa ra quyết định táo bạo nhưng luôn học hỏi và điều chỉnh khi cần thiết không?
Lời kết: Lãnh đạo con người không phải là một bài toán dễ, nhưng nó cũng không phải là điều không thể.
Những nhà lãnh đạo vĩ đại như Steve Jobs, Jacinda Ardern hay Elon Musk đều từng gặp những thách thức tương tự như bạn. Họ đã vượt qua bằng cách hiểu rõ con người, đặt câu hỏi đúng, và không ngừng học hỏi từ thất bại. Chìa khóa để trở thành một nhà lãnh đạo xuất sắc nằm ở việc bạn có sẵn sàng thay đổi và phát triển bản thân hay không.
Câu hỏi cuối cùng: Bạn có đủ sẵn sàng để bước ra khỏi vùng an toàn và trở thành một nhà lãnh đạo thực thụ, thấu hiểu và truyền cảm hứng cho đội ngũ của mình không?
Nguồn: Dược sĩ Trung Thị Hoài Thu
