Thăng trầm nghề bán hàng ai cũng kinh qua

Mến chào các bạn, hôm vừa rồi mình có đăng mấy bài ngắn về thực trạng ngành để tìm insight nhóm mà không nghĩ có nhiều tương tác và đa chiều vậy, có nhiều bạn ủng hộ, có nhiều có các bạn đa nghi và nhiều hơn nữa các bạn phản ứng rất căng thẳng về các nội dung mình đưa ra, cảm ơn tất cả các bạn đã bày tỏ quan điểm, qua đó giúp mình hiểu hơn về suy nghĩ của các bạn liên quan đến ngành sức khỏe hiện tại.

Giới thiệu với các bạn, mình cũng là một dược sỹ như nhiều bạn ở đây, đã lăn lộn đi bán hàng từ thời sinh viên cách đây vài chục năm, và những status ngắn mình đã post, , chính là những key word, nỗi đau mà những dược sỹ thời mình phải trải qua và cũng như bất cứ bạn nào hiện tại rồi cũng phải đi qua con đường như mình, nếu tham gia vào công việc bán hàng, dịch vụ

Phải nói cái thời mình mới ra trường năm 1997, 80% đều apply đi làm trình dược viên, ở nước khác, nghề trình nó như một sale bình thường, không cần có bằng cấp y dược gì họ vẫn đi làm được, nhưng ở Việt Nam, Bộ y tế quy định TDV phải là dược sỹ, bác sỹ, thế nên nhờ quy định này của BYT mà giúp và đảm bảo bao nhiêu sinh viên học ra có nghề TDV rất sang chảnh. Hồi đó xin việc làm trình không khó khăn lắm, nhưng kiểu vừa tốt nghiệp ra cả 100 cái hồ sơ apply, nên cạnh tranh cũng oải phết, lúc phỏng vấn toàn gặp bạn cùng lớp, nhìn nhau mắt cười,.miệng cười, nhưng thâm tâm chắc muốn bạn mình trượt lắm đây.

Sinh viên mới tốt nghiệp như mình, không được trang bị kiến thức gì cả, mà cũng chưa có mạng internet như giờ, mình ko quen biết ai làm trình mà hỏi, không có lớp hướng nghiệp ở đâu hết, nên tự mày mò làm hồ sơ ứng tuyển theo mẫu, nộp hồ sơ rồi hồi hộp chờ đợi.

Do không có kỹ năng phỏng vấn, nhiều câu hỏi mình không lường trước, nên rất lúng túng, thêm nữa tâm lý phỏng vấn không tổt, vòng 2 gặp mấy anh tây da trắng, hay mấy anh Ấn da đen là cứ ca mơ run, khiến bao câu chữ trong đầu biến đi đâu, tiếng anh bình thường mình nói khá trơn tru nhưng khi vào phỏng vấn nói kém đi hẳn, nhờ cái kỹ năng phỏng vấn không được trang bị tốt, mình đi đã phỏng vấn 11 công ty nước ngoài và trượt cả 11, trong lúc đó, bạn bè mình đã đi training, đi làm gần hết, rủng rỉnh tiền bạc, còn mình chuyển hướng, apply vào làm cho công ty tư nhân.

Công ty tư nhân thì đơn giản hơn, vào làm luôn,, lương thấp, vào công ty được huấn luyện chút ít, rồi bị ném ra thẳng thị trường, ở đây mình được giao cho đi gặp cả bác sỹ và cả nhà thuốc, mới ra trường đã đa nhiệm luôn, nhưng lúc này mình nhận ra thêm nhiều thứ mà mình cũng chưa được trang bị kỹ năng giao tiếp hiệu quả, kỹ năng bán hàng, kỹ năng xử lý từ chối, kỹ năng giữ khách, các bạn gái làm hãng còn đỡ, chứ làm tư nhân còn cần thêm kỹ năng xử lý quấy rối rất phức tạp nữa... tất cả những thứ này mọi trình gần như toàn tự học từ anh chị đi trước trong công ty chia sẻ, hoặc tự nghĩ ra gì thì áp dụng nấy, các anh chị cũng giữ miếng, không chia sẻ hết, còn nghĩ ra tự làm thì làm kiểu hoang dã thôi, nên chốt lại doanh số lẹt đẹt, may mà vẫn đủ để có lương và được mấy năm không bị đuổi.

Sau 3 năm vất vả với công ty tư nhân, tự mua sách đọc, tự học, rồi mình cũng lên được vị trí sale quản lý trình toàn miền bắc, nhưng vẫn mơ tưởng vào hãng vì tầm những năm 1990s hãng vào họ đào tạo nhận sự rất tốt, công việc nhàn hạ, lương lại cao, chung cuộc giấc mơ vào hãng cũng đạt được, mình trúng tuyển vào một hãng rất lớn, chế độ tốt, thu nhâp thì kém công ty cũ chút nhưng môi trường chuyên nghiệp, họp hành sang chảnh, đào tạo liên tục...

Môi trường làm hãng thì nó như một giấc mơ, nhưng giấc mơ đó chưa đủ lớn, thế nên mình tham gia với vài bạn bè với giấc mơ khác, đó chính là KHỞI NGHIỆP, và lúc tự làm chủ, tự chịu, cộng với không có chút kiến thức nào, cứ lao vào khởi nghiệp, nó không khác gì không biết bơi mà lao xuống nước, thế nên 2003 khởi nghiệp, 2005 phá sản vì 1 founder khởi nghiệp không đồng chí hướng, 2005 - 2009, phá sản lần 2 vì hiểu biết kém về tài chính, thuế, vì 1 founder mới cũng không cùng chí hướng, rồi mình cùng 1 a bạn nữa lầm lũi bước tiếp với hai bàn tay trắng, một ít hàng tồn kho, chút quan hệ bạn bè ít ỏi để vay mượn.

Lần 3 này mấy anh em làm cẩn thận hơn, mình cũng bắt đầu lần mò đi học về bán hàng ở các khóa chia sẻ miễn phí, khi có tiền đăng ký học các khóa ngân chuyên sâu hơn về bán hàng, quản lý doanh nghiệp .. trộm vía, lần này thành công, nhưng mình chưa muốn dừng ở đó, công ty này làm về ETC, còn mình muốn tìm hiểu thứ khác nữa, đó là làm OTC, bán thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, mặc dù có đi học hành này nọ rồi, nhưng chọn sai thầy, sai môn học, đặc biệt sai agency, OTC nó cũng khác ETC một trời một vực, nên bao nhiêu tiền kiếm ở ETC ném cho OTC đều đội nón ra đi.

Tại sao lại thất bại, tại sao lại sai? Rồi mình.bắt đầu mua sách Marketing về đọc, các cuốn sách về quản trị, khởi nghiệp, lang thang các diễn đàn, các khóa học phễu, đăng ký theo học ngắn ngày các thầy có uy tín, tìm hiểu mô hình, các case thành công .... và lần hồi từng bước, vừa học vừa làm, giúp các công ty mình tham gia khởi nghiệp sau này tiến bộ hơn nhiều, mặc dù chưa có thành tựu nào xuất xắc, nhưng 100% có lợi nhuận và có rất nhiều kỳ vọng.

Bắt đầu từ 2018 mình tập trung nghiên cứu, tìm hiểu sâu về thị trường OTC, về các mô hình kinh doanh, quản trị trong lĩnh vực sức khỏe, và nhìn thấy rằng, sản phầm về sức khỏe tầm 80% là thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, thực phẩm bổ sung, sữa, dinh dưỡng y tế, các sản phẩm thay thế bữa ăn chứ không phải là thuốc, do rào cản thị trường khá thấp, nên đa phần người làm không có học hành gì trong ngành y hay dược cả, ví dụ như số liệu gần đây nhất, trên online thôi, có đến 800.000 người bán các sản phẩm như trên, mà mình dự đoán chắc tầm 10% có bằng cấp y dược là cùng, thêm nữa ngành hàng mẹ và bé tăng trưởng rất nhanh lên tới 7 tỷ USD khi tham gia kinh doanh thêm TP BVSK , mỹ phẩm.

Các nhà thuốc mà lợi nhuận từ thuốc lại không cao, thêm nữa xu thế dùng TPCN ngày càng phát triển do định hướng Marketing mạnh mẽ từ các công ty lớn, mở tivi ra là thấy quảng cáo TPCN, Thực phẩm bổ sung... các mô hình khác như MLN, Boss hệ thống, đa cấp, tiếp thị liên kết mọc ra như nấm, đa phần là thực phẩm sức khỏe, và doanh số 100 tỷ đến 1000 tỷ hoặc hơn. Nhiều mô hình không đơn thuần chỉ bán trong nước mà bán ra nước ngoài với doanh số cũng rẩt khủng, và tất nhiên rồi , cái này vẫn gọi là ngành Dược, vì có lẽ nó vẫn nằm trong và được quản lỷ bởi Bộ y tế, tuy nhiên, rất rất nhiều người tham gia ngành không cần chuyên môn y dược gì cả.

Mặc dù không có chuyên môn y dược, nhưng vẫn tuyên bố làm dược, các sản phẩm tuy là TPCN ... nhưng xét ra vẫn cần chuyên môn nhất định về ngành để tư vấn để làm sao hiệu quả cao về cả kinh tế và sức khỏe, thế nên mặc dù bán hàng rất tốt, nhưng không có mấy địa chỉ uy tín để họ học tập về nâng cao chuyên môn.

Ở phía ngược lại, chính nhờ sự đa dạng hàng hóa, mô hình kinh doanh về thị trường ngành, nên mặc dù hiện tại y, dược được đào tạo ra nhiều như lợn con, nhưng cơ hội vẫn rất nhiều đối với các bạn cầu thị, thường các bạn có chuyên môn y dược, lại thiếu kỹ năng mềm khác, nên nhiều khi bỡ ngỡ khi gia nhập thị trường, không biết thị trường nghề nghiệp đang có gì, thêm nữa, ngay cả trường có đào tạo hay hướng nghiệp về bán hàng hay marketing, cũng không bao giờ có thể cập nhật được sự thay đổi nhanh của thị trường, vậy nên việc học tập liên tục là cần thiết, đối với cả các bạn không có chuyên môn và có chuyên môn làm nghề.

Nhờ kinh nghiệm lượm lặt được về Marketing Y Dược, bán hàng liên quan, khoảng thời gian tầm 2021, mình có các khóa huấn luyện chuyên môn về Marketing cho tầm 100 bạn, chủ yếu cho các bạn học Đại Học Y Dược trên toàn quôc, về Marketing dược, khả năng có nhiều bạn trong nhóm này, và hiện tại hầu hết các bạn này nhờ kiến thức học được, cộng thêm tham gia các buổi chia sẻ miễn phí của chuyên gia mình mời thêm, các bạn đang có công việc hiện tại khá tốt về Marketing, thậm chí có nhóm bạn còn mở agency riêng cho ngành.

Gần đây, mình có cơ duyên được gặp và tâm sự với các Admin gạo cội trong nhóm Pharma 360 nhà mình, toàn các cao thủ là Dược Sỹ học Dược Hà Nội ra, có bạn đang làm sếp lớn một hãng, bạn thì là cao thủ Marketing online, bạn thì bỏ hãng ra mở một công ty OTC phân phối TPCN cho các shop mẹ bé, toàn là kỳ cựu trong nghề.

Dựa trên nỗi đau và nhu cầu chung của những người đang tìm kiếm việc làm, phát triển, khởi nghiệp. mong muốn tìm hiểu ngành để có công việc phù hợp trong ngành y dược nói riêng, ngành sức khỏe nói chung, mình có đồng thuận với anh em Admin vế xây dựng ý tưởng tổ chức các buổi hướng nghiệp hữu ích miễn phí cho nhóm theo hướng cộng đồng, các buổi chia sẻ, thế hệ sau cho thế hệ trước, người có kinh nghiệm chia sẻ cho người mới, làm sao để cho mọi thành viên trong nhóm, dù mới, dù cũ, cũng đều có cơ hội , miễn là các bạn mở lòng chia sẻ cho thế hệ sau, giúp mọi người, nhất là những bạn mới ra trường còn bỡ ngỡ.

Bài này mục đích lấy ý kiến mọi người trong cộng đồng về việc nên tổ chức như thế nào cho phù hợp, tìm kiếm các tình nguyện viên có năng lực để xây dựng và vận hành, quản trị, tìm kiếm các diễn giả sẵn sàng cho đi, và hơn hết xây dựng một cộng đồng không chỉ đơn thuần là tìm kiếm cơ hội việc làm về ngành y dược hay sức khỏe, mà là một cộng đồng hướng tới lối sống sức khỏe chủ động, Healthy, Beauty.

Nguồn: Tác giả Nguyen Minh Tuan